نام قومی بزرگ که در غرب ایران و ناحیه گسترده از خاور میانه تا عمان و روسیه و سوریه و ترکیه و... پراکنده است.طبق سرشماری های اخیر جمعیت این قوم 15 الی 17 میلیون ذکر شده است. لُر نام قومی ایرانی است که در باختر و جنوب باختری ایران زندگی میکنند. زبان لری خویشاوند نزدیک زبان فارسی و به همراه فارسی از شاخه فارسی‌تبار دسته جنوب باختری زبانهای ایرانی است. ویژگی‌های زبان لری نشان می‌دهد که چیرگی زبانهای ایرانی در منطقه کنونی لرستان در دیرینه‌شناسی باستان از سوی ناحیه پارس صورت گرفته و نه از سوی ناحیه ماد.لرها مردمانی هستند که از نظر قومی جزئی از مردم کرد به شمار نمی‌آیند. اما از این روی خویشاوندی لرها با مردمان کردتبار تنها در ایرانی بودنشان است.
ریشه یابی نام لر
واژه? کرد در دوران دیرینه شناسیی پس از حمله اعراب به ایران به معنای رمه‌گردانان و کوچ‌نشینان ایرانی‌تبار فلات ایران به کار رفته‌است و معنای قومی ویژه نمی‌داده‌است. بنابراین در برخی از منابع، لرها و دیلیمان و بلوچان و مردمان دیگر را جز کرد شمرده‌اند زیرا واژه "کرد" به معنی یک گونه شیوه زندگی و نه معنی زبانی بوده‌است[ اما از دید قومیت لرها گروهی جدا از کردها شمرده می‌شوند حمدالله مستوفی می‌گوید در زبدة التواریخ آمده‌است: «وقوع نام لر بدان قوم بوجهی گویند از آنکه در ولایت مارود دیهی است آن را کرد می‌خوانند و درآن پیرامون دربندی آن را به زبان لری کوک اکر خوانند و در آن دربند موضعی است که لر خوانند چون اصل ایشان از آن موضع خواسته ایشان را لر خوانند. وجه دوم آن است که به زبان لری کوه پُردرخت را لِر گویند و بسبب ثقالت راء کسره? لام با ضمه کردند و لر گفتند و وجه سوم اینکه این خاندان از نسل شخصی اند که او لر نام داشته و قول اول درست تر می‌نماید
تاریخ
حمله اعراب به ایران تاثیر بسیاری در فرهنگ و آداب مردم این کشور برجای گذاشت و این تاثیر شامل منطقه لرستان نیز شد. مردم لر به هر حال توانستند زبان و بسیاری از آداب و رسوم خود را حفظ کنند. در دوران حکومت صفویان دو ایالت جز ایالت‌های لرنشین بودند. این دو ایالت شامل لرستان به مرکزیت خرم‌آباد و کهگیلویه به مرکزیت بهبهان بود. در این دوره ایالت‌های لرستان و کهگیلویه دارای والیانی مستقل بودند.[16] والیان لرستان فیلی در سال 1006 هجری قمری به دستور شاه عباس حاکم پشتکوه و پیشکوه شدند و تا دوران قاجار بر این منطقه حکمرانی کردند. لرستان در دوره زندیان نیز به عنوان یکی از ایالت‌های ایران دارای والی مستقل بود.
پس از به قدرت رسیدن قاجارها، آقامحمدخان به دلیل کینه‌ای که از زمان حکومت زندیان نسبت به مردم لر داشت دست به تغییرات بسیاری در منطقه لرستان زد. از جمله اقدامات آقامحمدخان می‌توان به کوچاندن اجباری اقوام لر به قزوین اشاره کرد.[18] همچنین فتحعلی شاه حکومت والیان لرستان را به پشتکوه محدود کرد و تا سال 1307 در آن منطقه حکمرانی کردند اما پس از تصرف پشتکوه توسط نیروهای دولتی غلامرضاخان آخرین والی لرستان به عراق رفت. پس از آقامحمدخان، فتحعلی شاه به تجزیه لرستان ادامه داد و در راستای این سیاست، پشتکوه (ایلام) را از منطقه لرستان جدا کرد و از آن پس لرستان به صورت مستقیم زیرنظر قاجار و فرستادگان آن که اقلب شاهزادگان بودند اداره شد. لرستان دراین دوره به دلیل سیاست‌های قاجار دچار ناامنی و هرج و مرج شد، اقوام مختلف لر با یکدیگر به ستیز برخواستند و بسیاری از آنها مجددا به کوچ نشینی روی آوردند.
زبان
الگو:اصلی لرها با زبان لری تکلم میکنند که به شاخههای مختلفی از جمله گویش لکی?بختیاری?فیلی?کلهری?مینجایی?ثلاثی?شوهانی?بویراحمدی?کمزاری?لکو?ممسنی و ... تقسیم میشود.[
گویش لری لکی:توسط لرهای لک در الشتر?نورآباد?کوهدشت?هرسین?صحنه?کنگاور?خانقین?مندلی?بدره?استان ایلام?بخش اعظم کرمانشاه?خرم آباد?بروجرد?نهاوند?تویسرکان و... .
گویش لری فئیلی:قسمت هایی از خرم آباد?اندیمشک?چگنی?دهلران?شوش?قزوین?لوشان استان گیلان?پلدختر?دره شهر و... .
گویش لری ثلاثی:ملایر?شازند?کنگاور و استان مرکزی و استان همدان و...
گویش لری ممسنی:نوآبادممسنی?کازرون?بوشهر و سپیدان و رستم و ... .
گویش لری شوهانی:توسط ایل بزرگ شوهان در شهر ایلام?زرین آباد?مهران?بدره و ... .
گویش لری بختیاری: توسط ایل بزرگ بختیاری دراستان های اصفهان?چهارمحال و بختیاری?خوزستان و فارس و شهرستان های الیگودرز و ازنا و طارم از زنجان و بخشی از کشور چین و افغانستان و تاجیکستان و... .
گویش لری ملکی:توسط ایل بزرگ ملکشاه در ایلام و مهران و بخشی از کردستان ترکیه و سوریه و ... .
گویش لری بویراحمدی:استان کهگیلویه و بویراحمد?دیلم?گناوه?بخش هایی از خوزستان و... . گویش لری کلهری: گویش رایج ایل کلهر در استان کرمانشاه در شهرهای اسلام آباد?سرپل ذهاب?گیلانغرب?سومار و... میباشد.[
گویش لری لیراوی:استان هرمزگان?بخش هایی از بوشهر و بندر ماهشهر
گویش لری مینجایی:استان لرستان?بخش هایی از استان ایلام و ورامین و پیشوا و پاکدشت از تهران و بخش هایی از کرج و خراسان شمالی و رضوی و بخشی از اسرائیل و ارمنستان[1
گویش لری کارونی:شهرهای دزفول.شوشتر.اهواز و ... .
گویش لری گاپله ای:مومن آباد و جزیره قشم[
گویش لری کمزاری:روستای کمزار و جزیره مسندم[
گویش یا زبان لری لکو و لزگی:داغستان روسیه و بخشی از جمهوری آذربایجان توسط لاک ها و لزگی ها[2گویشهای زبان لری نزدیک‌ترین گویشهای ایرانی به زبان فارسی هستند.[زبان لری همانند زبان فارسی نواده‌ای از زبان پارسی میانه است و واژه‌های آن همانندی بسیاری با فارسی دارد.[ ریشه زبانهای ایرانی لری (بختیاری، لکی، فیلی) مانند زبان فارسی به پارسی میانه(پهلوی ساسانی) و از طریق پارسی میانه به پارسی باستان (زبان هخامنشیان) برمی‌گردد[23]. ویژگی‌های زبان لری نشان می‌دهد که چیرگی زبانهای ایرانی در منطقه کنونی لرستان در تاریخ باستان از سوی ناحیه پارس صورت گرفته و نه از سوی ناحیه ماد. زبانشناسانی دیگر لری را یک پیوستار زبانی از گویشهای ایرانی جنوب غربی بین گونه‌های فارسی و کردی دانسته‌اند.[
جغرافیای زبان لُری
دانشنامه ایرانیکا جغرافیای گویش‌وران زبان لری را از جنوب استان همدان کنونی و به طور خاص نهاوند تا خوزستان و استان فارس بیان می‌کند. [راکندگی گویش‌وران لر در امتداد رشته کوه زاگرس در غرب کشور ایران و به طور دقیق‌تر از زاگرس میانی تا سواحل خلیج فارس و در غرب تا حدود بین النهرین و دربردارند? گویشهای بسیار متعدد از گویشهای ممسنی، بختیاری، گناوه و دیلم، کهگیلویه و بویراحمد، مینجایی، فیلی (خرم آبادی، ملایری، دهلرانی) و لکی است. در واقع گویش لکی متداولترین گویش در میان گویشهای شمالی (لر کوچک) و گویش بختیاری متداولترین گویش در میان گویشهای جنوبی (لر بزرگ) محسوب می‌شوند.[ بیشترین جمعیت گویش‌وران لر در استانهای لرستان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان است اما جمعیت قابل ملاحظه‌ای از لرزبان‌ها در مناطقی از جنوب استان ایلام، غرب استان فارس و اصفهان و استان بوشهر ساکن هستند.[ما برخی از لرزبان‌ها در مناطقی از ایران پراکنده‌اند که علت این پراکندگی به طور عمده مسائل سیاسی به خصوص در زمان حکومت رضاشاه پهلوی صورت گرفته و از آن جمله می‌توان به لرزبان‌هایی که به استانهای قزوین، قم و کرمان تبعید شده و هم اکنون بخشی از گویش‌وران لر به شمار می‌آیند اشاره کرد.
ایلات و خاندان‌ها
مردم لر در یک گروه‌بندی بزرگ و کلی به دو شاخه اصلی تقسیم می‌شوند که عبارت است از:[نیازمند منبع]
لر بزرگ دارای بخش‌بندی‌های گوناگونی است ولی به طور کلی می‌توان مردم بختیاری، بویراحمدی‌ها و ممسنی‌ها را لر بزرگ نامید. در مورد لر کوچک می‌توان اینگونه بیان کرد که شامل مردم لر ساکن منطقه‌های پیشکوه و پشتکوه و بعبارتی طوایف لک و فیلی (استانهای لرستان، ایلام، جنوب کرمانشاه، جنوب و شرق همدان) میشود.
